Ummad waliba waxay leedahay geesiyaal caan ka ah bulshada dhexdeeda. Balse waxaad mooddaa in bulshada soomaalidu ay ka simantahay inaanay geesiyaashooda xusin oo soo hadalqaadin inta ay noolyihiin. Waxa jira geesiyaal farabadan oo maanta nool. Abwaan Axmed Ismaciil Diiriye "Qaasim" Wuxuu ka midyahay geesiyaasha caanka ah ee maanta nool.
Qaasim waa nin abwaan ah, balse abwaanimadiisu maaha oo keliya inuu tiriyo maanso quruxbadan ee maansooyinkiisu waxay xanbaarsanyihiin dareen shacbi oo dhab ah. Wuxuu sawir ka bixinayaa dareenka dadka iyo qallooca jira iyo weliba sida looga baxayo. Dhanka kale qaabka iyo habdhaca maansooyinkiisu waa kuwo aad odhan karto waxay si farshaxxanimo ku dheehantahay u gelayaan maanka qofka. bal aynu soo qaadano gabayga la magacbaxay "Macaan iyo qadhaah, baydadkiisa hore.
Dacartuba marbay malab dhashaa muudsataa dhabaqe
Waxan ahay macaan iyo qadhaadh meel ku wadayaalle
Midig-tayda iyo bidixday-du waa laba mataanoode
Midi waa martida soora iyo maata daadihise
Midina waa mindiyo xiirayiyo mur iyo deebaaqe
Masalooyin talantaalliyaan maandhow leeyahaye.
Macaan iyo qadhaadh oo uu naftiisa kaga hadlayey, haddaynu dhaafno aynu milicsanno halgankii iyo dareenkii uu u soo gudbiyey bulshada. Waxaan ku bilaabayaa maansada la magacbaxday "Farriin". Maansadaa wuxuu tiriyey 26 June 1960. Wuxuu dareenkiisa gaadhsiinayaa bulshada, isagoo ku soo halqabsanaya Maxamed Cabdulle Xasan. Waxaana ka mid ahaa gabaygaas:
"Aloow yaa darwiishkii, farriin debécsan gaadhsiiya. Aloow yaa dadkaagii yidhaa, dawladnimo qaaday, Aloow yaa dabbaaldeg iyo faras kala dul eedaama. Aloow yaa duleedada Taleex uga damaashaada" .
Dareenkaas wadaninimo, ee soomaalinimadu ku dheehnayd waxa dilay oo bedelay maamulkii u kala danbeeyey Jamhuuriyaddii soomaaliyeed. Gaar ahaan maamulkii keligii taliyihii muddada dheer dalka ka talinayey. Mar uu Qaasim ka hadlayey dhibkii soo gaadhay bulshadii reer Somaliland oo uu si gaar ah uga hadlay Hargeysa ayuu maanso la yidhaahdo Hargeysa ka tiriyey 1984-kii wuxuuna yidhi:
Hargeysaay anaa kaa hurdee laguma haysteene
Halaq iyo abees kuma gam'een hadhacyadaadiiye
Huluulaha col kuuguma jireen soo hamaamsadaye
Hantidaada muu weerareen halaq wax-boobaaye
Carruurtiyo haweenkaad lahayd lama halgaadeene
Hadhaa laguma sheegeen raggii noo horrayn jiraye
Hoos looma eegeen kuwii hawl-karka ahaaye
Hoosaasiyaal uma shireen horumarkaagiiye
Hootada afaysani boqnaha igama heerteene
Dhammaan hoobaladii may-qaxeen hibadu saarrayde
Hayeeshee habeen guule-baad heli habeen dhowe
Had' aan sii fogayn waxaad fishaa heego iyo roobe
Hillaac caafimaad baa ku mari hogol daruureede
Heeryada ragbaa kaaga furi hub iyo baaruude
Hor ilaahay waan kaa xorayn hawsha kuu timiye
Insha'llah hoy nabad gelyaa lagugu soo hoyne.
Gabaygaa Qaasim wuxuu tiriyey 1984. Waxaad u fiirsataa farxaddii 1960 ee uu ku farxay calankii ugu horreeyey ee dhul soomaaliyeed laga taago iyo dareenka maansada Hargeysa oo uu tiriyey 24 sannadood ka dib. Labada maansoba waxay taabanayaan dareenkii markaa jiray. Kamuu gabban ee wuu toogtay labada jeerba. Maansada "Mugdi" oo uu abwaanku tiriyey 1964-kii bal aynu eegno dareenkii xilligaa jiray iyo sida uu uga hadlayo. Farshaxannimada heerka sare ah ee uu abwaanku adeegsaday bal si dhugmo leh u eeg oo dhuux qaabka uu u sawirayo iyo dareenka uu gudbinayo. Tusaalayaasha uu soo qaadanayo ayaa ah kuwo inoo caddaynaya miisaanka gabayga iyo macnaha uu xanbaarsanyahay.
Mugdibaan ka gacan haadiyaa Maxamed Kaydoowe
Geelbaan maqaarkaw sidaa midi ka dhiiqayne
Soomaali midab doorsantay-baan meeday leeyahaye
Murti samada lagu laalaybaan muhindisaayaaye
Dad musbaar dhegaha kaga jiraan maqal ka tuugaaye
Mawdkii adoogay dilay-baan meel dhow ka arkaaye
Mindidii boqnaha iga jartaa madaxa ii taale
Noloshuba macaan maleh haddanad magac ka reebayne.
Lasoco qaybta labaad.
Qore: Sayid Maxamed Yusuf "Dhegey"
Sweden/Stockholm
Kommentarer
Skicka en kommentar